Türkiye’de Türk basınında sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak her yıl 24 Temmuz tarihinde kutlanan önemli gündür.
Basın Bayramı veya Gazeteciler ve Basın Bayramı, tarihi konusunda üzerinde anlaşmazlık bulunsa da Türkiye’de Türk basınında sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak her yıl 24 Temmuz tarihinde kutlanan önemli gündür. Basın Bayramında pek çok siyaset adamı, rektörler ve bazı belediye başkanları tarafından bildiri yayınlanmaktadır. Bildirilerde Basın Bayramının önemine değinilerek, özellikle Türk basınındaki sansür ile ilgili konular bu bildirilerde yer almaktadır.
Basın Bayramını Tarihçesi
24 TEMMUZ BASIN BAYRAMI / GAZETECİLER GÜNÜ
24 Temmuz günü Türkiye’de Basın Bayramı / Gazeteciler Günü olarak kutlandı. Bilindiği gibi gazete, politika, ekonomi, kültür ve daha başka konularda haber ve bilgi vermek için yorumlu veya yorumsuz, her gün veya belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan yayındır. Gazeteci ise gazete yayımlayan kimse, gazeteye yazı yazmayı, haber toplayıp vermeyi veya gazetenin yazı işlerinde çalışmayı iş edinen kimsedir. Gazeteci olmak, gazete çıkarmak, haber peşinde koşmak, kalemiyle insanlara hitap etmek, fikir ve düşüncelerini ortaya koymak bu işi gönüllü olarak yapanlar için büyük bir mutluluktur. İşin üzüntülü yanı ise insanlara ışık tutmaya çalışırken basına uygulanan sansürler olmuştur. Basına uygulanan bu sansür 24 Temmuz 1908 yılında kaldırılmıştır. İşte bu günden itibaren tam 103 yıldır Basın Bayramı geleneksel hale getirilerek Gazeteciler Günü her 24 Temmuz’da kutlanmaktadır. Gazeteciler ve gazetecilik için bu gün ve bu yıl bir özgürlük sevinci, bir dönüm noktası olmuştur. 24 Temmuz 1908*de Türk basınından sansürün kaldırılmasından beri bu günü basın bayramı olarak kutluyoruz. 1908*in yaz ayları 2. Abdülhamit için zor geçiyordu. Selanik*ten yayılan ittihatçı isyanını ne Şemsi Paşa bastırabilmişti ne Müşir Osman Paşa. Binbaşı Enver Bey ve adamları dağlardaydı. Ayaklanmanın 40. gününde Abdülhamit geri adım attı. 24 Temmuz 1908*de 2. Meşrutiyet ilan edildi. Osmanlı Matbuat Cemiyeti adıyla örgütlenmiş gazetecilerin büyük bölümü meşrutiyeti sevinçle karşıladılar. 1876*dan kalma sansür kararnamesini uygulatmayacaklardı. Yani sansür memurları yayından önce gazeteleri kontrol edemeyecekti. Meşrutiyetin ilan edildiği günün gecesinde İkdam gazetesinin sahibi Ahmet Cevdet ile Sabah Gazetesi sahibi Mihran Efendiler, gazete provalarını görmek için gelen sansür memurlarını aynı sözlerle geri çevirdiler: *Gazeteler hürdür, sansür yasaktır. 25 Temmuz 1908 sabahı dağıtılan gazeteler farklıydı artık. Uzun yılların ardından ilk kez sansür memurlarının değil gazetecilerin tercihlerine göre basılmışlardı. Özgürce yayımlanan gazetelere halkın ilgisi de büyük oldu. Bazı gazeteler satışlarını 2 binlerden 5 binler düzeyine çıkardı. Fiyatı 10 kuruş olan İkdam kara borsada yarım liraya kadar alıcı bulabildi. Bir ay içinde 200 yeni gazete için yayın hakkı alındı. 24 Temmuz bir anlamda gerçek gazeteciliğin patlama yaptığı gündü. Bu nedenle 24 Temmuz Cumhuriyet Döneminde Türk basınından sansürün kaldırılması ve basın bayramı olarak ilan edildi. Daha sonra kutlamalar Geleneksel Gazeteciler Günü adı altında yapılmaya başlandı.
Gazeteciler ve Basın Bayramını Nedir?
Ülkemizde gazetecilerin ve basının ne gibi zorluklarla haberleri yaptıkları onları anlamamız için kutlanan bir gündür. Bir basın elemanı yeri geliyor bir savaşın ortasına da girebiliyor yeri geliyor soğuk bir kış gününde saatlerce çekim yapmak zorunda kalabiliyor. İşte bu gün onların günüdür, onlara saygı günüdür.
